hghghghgh

CEZAİ SORUMLULUĞU KALDIRAN VE ÖNEMLİ DERECEDE AZALTAN HALLER

Burada kastedilen durum, kişinin suç esnasında “suçun hukukî anlam ve sonuçlarını algılayabilme veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği”’ ni tam olarak ortadan kaldıracak yada önemli derecede azaltacak nitelikte bir akıl hastalığı veya zayıflığının olması halidir.

Aşağıdaki durumlarda, genellikle suç teşkil eden davranışlara karşı ceza sorumluluğunun tam olmadığı, ortadan kalkmış yada önemli derecede azalmış olduğu kabul edilir.

·               Ağır derecedeki zeka gerilikleri (embesilite seviyesinde),

·               Şizofreniler,

·               Hezeyanlı bozukluklar gibi psikotik hastalıklar,

·               Psikotik özellikli duygulanım bozuklukları,

·               Ağır organik beyin sendromları gibi ciddi nöropsikiyatrik sendromlar,

·               Hastalıkların seyri esnasında ortaya çıkan psikiyatrik arazlar.

Burada dikkat edilmesi gereken husus, kişinin hastalığının tanısı değil, suç sırasında bu hastalığın etkisiyle bu suçu işleyip işlemediğidir. Bir kişide nöropsikiyatrik bir hastalık tanısı koymak, kişinin işlediği suça karşı cezai sorumluluğun etkileneceği anlamına gelmez. Hastalık ile davranış arasındaki ilişkinin net biçimde kurulması gerekir.Yani ceza sorumluluğunun yorumlanması, duruma, suçun tipine ve işleniş biçimine, kişinin olay öncesi, olay sırası ve olay sonrası düşünce yapısına, tutum ve davranışlarına göre yapılması gerekmektedir.

CEZAİ SORUMLULUĞU AZALTAN HALLER

Bir kişinin suçu işlediği sırada, suçun hukukî anlam ve sonuçlarını algılayabilme veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği, bir akıl hastalığı ya da zayıflığı nedeniyle azalmış, ancak bu azalma “‘tam olarak ortadan kalkma” ya da “önemli derecede bir azalma” değilse; kişiye, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine yirmibeş yıl, müebbet hapis cezası yerine yirmi yıl hapis cezası verilecek, diğer hâllerde verilecek ceza, altıda birden fazla olmamak üzere indirilebilecek ya da mahkum olunan ceza, süresi aynı olmak koşuluyla, akıl hastalarına özgü güvenlik tedbirleri uygulanabilecektir.

Aşağıdaki durumlarda, genellikle suç teşkil eden davranışlara karşı ceza sorumluluğunun tam olmadığı ve azalmış olduğu kabul edilir.

·               Orta derecede zeka gerilikleri,

·               Bazı ağır kişilik bozuklukları,

·               Bipolar duygulanım bozukluğunun hipomanik dönemleri

·               Predemansiyel durumlar.

CEZAİ SORUMLULUĞUNU

GEÇİCİ OLARAK ÖNEMLİ DERECEDE AZALTAN VE KALDIRAN HALLER

Türk Ceza Kanunu’ nda özel bir durum oluşturan, etyopatogenez olarak psikiyatrik hastalıklar dışında kalan diğer tıbbi hastalıkların seyri sırasında ve/veya bir sonucu geçici olarak ortaya çıkan psikopatolojik tablolar sırasında ya da irade dışı alınan alkol ve uyuşturucu madde etkisiyle  bir suç işlenmiş ise, ve kişinin “işlediği fiilin hukukî anlam ve sonuçlarını algılayama veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede azalmış” ise, o kişiye ceza verilmeyecektir (TCK’ nun 34/1. maddesi).

Bu maddenin uygulama alanı:

·               Kişinin bir psikoaktif maddeyi kendi iradesi dışında, hile veya aldatmacayla ya da kazaen kullanması sonucu ortaya çıkabilen ağır davranış bozuklukları,

·               Ağır üremi tabloları,

·               Ağır hipoglisemiler,

·               Ensefalitler, kafa travmaları ya da neoplazmalar gibi birçok hastalıkların seyri ve sonucu olarak gözlenen hafiften ağıra ve hatta deliriuma kadar giden, nöropsikiyatrik semptomlar oluşturan durumlardır.

Sonuçlarını kestiremeyeceği kabul edilse bile, isteyerek alınan bir psikoaktif maddenin oluşturduğu intoksikasyon tablosu sonucu, şuur ve harekat ile irade serbestisinin etkilenmesi, delirium tablosu ortaya çıkması hariç, cezai sorumluluğu etkilemez. TCK’ nun 34/2. maddesi’ ne göre, iradî olarak alınan alkol veya uyuşturucu madde etkisinde suç işleyen bir kişi, TCK’ nun 34/1. maddesinden yararlanamaz.

Alkol psikozlarının (delirium tremens, Wernicke hallüsinozu, alkol paranoyası, alkol demansı, Korsakoff psikozu gibi) seyirleri esnasında; kişinin alkolü ilk kez kullanması, sarhoşluğun ilk defa ortaya çıkmış olması ve kişinin bu durumdan haberdar olmaması durumunda meydana gelecek patolojik (arazi) sarhoşlukta ya da alkolün irade dışı alınmış/verilmiş  olması halinde kişinin ceza sorumluluğu bulunmayacaktır.

UYUŞTURUCU VE UYARICI MADDE KULLANIMI